Evet, böyleydi.
Kapitalizmi de, kendimize benzettik.
Ama sermaye sistemi, bu mudur ?
İşleyiş kuralları böyle midir ?
Değildir.
Tam kapitalist anlayış, bırakın ahbap - çavuşluğu, kan bağını da, dışarıda bırakır.
Sermaye şirketleri, kişilerin mülkiyetinde olduğu için, bizde, şirketlerde, şirket sahibi, istediği gibi at oynatacağını sanır.
Şirketin kasası, işletme sahibinin cebi olarak görülür.
Akraba - ı taallukat, yeteneklerine bakmadan, şirketlere doldurulur.
Bizde, sermaye şirketlerinde, amcalar, yeğenler, oğullar, kızlar, enişteler, gelinler, eşlerden geçilmez.
Bi bakarsınız, yeni yetme bir enişte, yurtdışında okumuş bir evlat, gelmiş müessesenin başına çöreklenmiş.
Ondan sonra da, bir çuval inciri berbat edip bırakır, ortalığa.
Ne, işletme tecrübesi vardır, ne, finans bilgisi, ne girişimci cesareti.
En büyük özelliği nedir ?
Aileye damat - gelin olmak veya ailenin bireyi olmak.
Sermaye dışarı kaçmasın diye, akraba evlilikleri yaptırılır.
İki şirket birleşmek istiyorsa, önce, kızla oğlan evlenmelidir, böylece, temel sağlam atılır diye düşünülür. Ne de, olsa, " şark " zihniyetiyle düşünmüyor muyuz ?
Finansın başına, kan bağı olan biri getirilir.
O da, öbürlerinden daha çok " götürür " ya, o da, başka bir konu.
Kendi kuralları, kanunları vardır.
Bunlar, kişiden kişiye, ülkeden ülkeye değişmez.
Siz, sadece, kapitalizmi, kendinize benzetmeye çalışırsınız.
Ama, ne kadar zorlarsanız zorlayın, Size benzemez.
Önünde sonunda, kendi kurallarını hakim kılar.
Ülkemizdeki, " ahbap - çavuş " kapitalizmi, sona ermek mecburiyetindedir, sona da, erecektir.
Bu, bir zaman meselesidir.
Uluslararası sermaye, kendi kurallarını, kendi değerlerini, ülkemizde, yerleştirecektir.
Bizler de, toplum olarak, bu, yeni değerlerle yaşamaya başladık da, zaten.
Devlet, yeniden yapılanıyor.
Toplumu oluşturan ana kurumlar, " ahbap - çavuş " ilişkilerinden arındırılıyor.
Şirketler, rantabl şirketler olmaya zorlanıyor.
İş verme, ihaleler, inanç ve görüşlere göre değil, piyasa şartlarına göre yapılmaya uğraşılıyor.
Henüz, çok yol alındığı söylenemez, ancak, bu konuda, çalışmalar, çabalar, durmuyor, durmayacak.
Toplumsal zihniyetimiz, farkında olalım, olmayalım, değişmeye başladı.
Sermaye sisteminin olmazsa olmaz koşulu olan, para ilişkileri, en ön plana geçiyor.
Seçimler, " ahbap - çavuşluktan ", " kan bağından " nitelikli olanı seçmeye doğru kayıyor.
Hala sürüyor diyebilirsiniz, ama uzun vadede, gidiş yönü budur.
Sermaye sisteminde, ne akrabalık, ne ahbap çavuşluk en büyük değerdir.
Sermaye sisteminde, en büyük değer, " Sermayedir " ve öyle olmalıdır.
Cafer Günday
Not : Yazının başlığı, Sabancı Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Ersin Kalaycıoğlu'nun bir yazısından alınmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder