Sermaye, insanı makineleştiriyor mu ?

Sermaye sistemi, nihayetinde, bir üretim biçimidir.
Toplumların, hayatlarını üretme yöntemi olarak kullandıkları bir ekonomik sistemdir.
Ve bu sistem, istenerek kabul edilecek veya istenmeyerek ortadan kaldırılabilecek bir sistem değildir.
Sermaye sisteminin devam etmesinin gerekliliği vardır, keyfe keder bir ekonomik sistem değildir.


Her sistemde olduğu gibi, sermaye sisteminin de, doğuş, ilk çocukluk, gelişme, olgunlaşma ve yaşlanma dönemi vardır.
Her dönemde, esas prensipler aynı kalmakla birlikte, sistemin, insanlara verdiği ve insanlardan aldığı, değişmektedir.
İlk zamanlarda, kırbaçla, zorla yapılan çalışmalar, şimdi, haftalık, çalışma saatlerine dönüşmüş durumdadır.
Modern sermaye toplumlarında, çalışma saatlerinin daha da, azaltılması, konuşulmaya başlanmıştır.

Jeffrey Richter.

ABD’li illüstrasyon sanatçısı.

Teknolojinin gelişmesi, otomasyon, üretim ve hizmet süreçlerinde, insan ihtiyacını gittikçe azaltmaktadır.
İlk başlarda, makinelerin, üretim süreçlerinin bir parçası olan insan emeğine ve zihnine olan ihtiyaç, her geçen gün azalmaktadır.

Sinemalarda, artık, neredeyse, sadece, bilet satış yerinde satıcı var.
Film, otomatik başlıyor, otomatik ara veriyor vb.
" Makinist, ses " demeyi özleyeceğiz, anlaşılan.
Salona girerken, bilet kesen yok artık, biletinizin barkodunu okutuyorsunuz.
Belki, bilet satışı da, makineye bağlanır, ıpıssız sinema salonlarına girer çıkarız, bundan sonra.
Otomasyonun çok hızlı ilerlediği sektörler var.
İnsan gücü sadece, kontrol amacıyla kullanılıyor, bu sektörlerde.
Mobilyanızı paketli alıp, evde, kendiniz montajını yapıyorsunuz.

Sermaye sistemi, teknolojiyi geliştirdikçe, insan emeği, daha az yer alacak üretim ve hizmet süreçlerinde.
Bunun ürettiği sıkıntılar da, var, işsizlik gibi, ama o başka bir meseledir.
İlk zamanlarda, çalışanlar, makineleri rakip görüp, makinelere saldırıyorlardı.
Sermaye, teknolojiyi geliştirmektedir, daha da, geliştirecektir.
Verimliliği, en üst seviyelere çıkarabilmek için, üretimdeki insan gücünün payını azaltabilmek için, teknolojiyi, daha da, geliştirecektir.
Maliyetlerin aşağı çekilmesi, sermaye üretiminin, en önemli hedeflerinden biridir.
Buna ulaşmanın yolu da, teknolojik ilerlemeden geçer.

Teknoloji geliştikçe, insan, üretim sürecinin dışına doğru kayacaktır.
Üretime ayırdığı zaman, azalacaktır.
Sermaye sisteminin ilk zamanlarındaki " köle " durumundan, makineleşmiş insandan, üretim sürecine hükmeden, denetleyen insan konumuna yükselecektir.
Bu süreç, insanlık için, sancılı, zor bir süreçtir.
Bu süreç, insanlığın, isteyerek, güle oynaya tercih edeceği bir süreç olmayacağı için, zorla, istemeyerek yaşanmaktadır.

İnsanlar, sermaye sisteminde, üretim sürecine isteyerek dahil olmazlar.
Zorla, mecbur oldukları için, geçimlerini sağlamak için, katılırlar.
Sistem, insanları, zorla, üretken hale getirir.
İşgücü pazarının devamı, insanlar mülksüzleştirilerek sağlanır.
Bu da, böyle olmalıdır zaten.
Üretim süreci dışında, hayatını idame ettiren olmamalıdır.

Sermaye sistemi, bir yandan, insanları, zorla, üretim sürecine çekerken, diğer yandan da, eğitir, toplumsal üretim bilincini geliştirir.
Bütün atıl duran emek gücünü, emek piyasasına çeker.
Köle olarak aldığı insanı, özgürleştirmeye doğru götürür.
Alet kullanmayı bilmeyen insanı, alet kullanacak biçimde eğitir.

Başta makineleşen insan, sermaye sistemi olgunlaştıkça, sermaye merkezileştikçe, kendine daha çok zaman ayırmaya başlar.
Emeği, kalifiye oldukça, refah seviyesi artar, tüketim kalıpları genişler.
Daha önce, ulaşılması imkan dahilinde olmayan hayat biçimleri ulaşılabilir hale gelir.
Eğitim, insanlara, daha yakınlaşır.
Bilgiye, daha kolay ulaşılabilir.
Seyahat imkanları gelişir.
Başka kültürler, başka insanlar hayatımıza daha çok girmeye başlar.

Yerel insandan, evrensel, Dünya insanına doğru bir gidiş gerçekleşir.
Katı olan insan yerleşimi, akışkan hale gelir.

Sermaye sistemi, merkezileştikçe, makineleştirdiği insanı, özgür insan, kendi zamanına hükmeden insan konumuna doğru yolculuğuna, devam ettiriyor.
Sermaye sisteminin yanında olursunuz veya karşısında olursunuz, seversiniz ya da nefret edersiniz.
Bunun, sistemin işleyişi açısından çok da, bir önemi yoktur.
Sistem, zorla da, olsa, can da, acıtsa, aç da, bıraksa, israf da, etse, alttan alta, derinden derine, kendi doğası gereği, insanı özgürleştirme yolunda yürütmeye devam edecektir.

Yön, makineleşmeden, özgürleşmeye doğrudur...






Cafer Günday